GYLFAGINNING 51 [R] GYLFAGINNING 51 [T] GYLFAGINNING 51 [W] GYLFAGINNING 51 [U]

Þá mælti Gangleri: "Hver tíðindi eru at segja frá um ragnarøkr? Þess hefi ek eigi fyrr heyrt getit."

Hár segir: "Mikil tíðindi eru þaðan at segja ok mörg. Þau in fyrstu at vetr sá kemr er kallaðr er Fimbulvetr. Þá drífr snær ór öllum áttum, frost eru þá mikil ok vindar hvassir. Ekki nýtr sólar. Þeir vetr fara þrír saman ok ekki sumar milli. En áðr ganga svá aðrir þrír vetr at þá er um alla veröld orrostur miklar, þá drepask brœðr fyrir ágirni sakar, ok engi þyrmir föður eða syni í manndrápum eða sifjasliti. Svá segir í Völuspá:

UM RAGNARØKKR. Þá mælti Gangleri: "Hver tíðindi eru at segja frá um ragnarøkkr? Þess hefi ek eigi heyrt getit."

Hár segir: "Mikil tíðindi eru þaðan at segja ok mörg. Eru þau in fyrstu at vetr sá kemr er kallaðr er Fimbulvetr. Þá drífr snær ór öllum áttum, frost eru þá mikil ok vindar harðir. Ekki nýtr sólar. Þeir vetr eru þrír saman ok ekki sumar í milli. En áðr ganga svá aðrir þrír vetr at þá er um alla veröld orrostur miklar, þá drepask brœðr fyrir ágirni sakir, ok engi þyrmir föður eða syni í manndrápum eða sifjasliti. Svá segir í Völuspá:

Þá mælti Gangleri: "Hver tíðindi eru at segja um ragnarøkkr? Þess hefi ek eigi fyrr heyrt getit."

Hár sagði: "Mikil tíðindi eru þaðan at segja ok mörg. Þau hin fyrstu at vetr sá kemr er kallaðr er Fimbulvetr. Þá drífr snjór ór öllum ættum, frost eru þá mikil ok vindar harðir. Ekki nýtr sólar. Þeir vetr fara þrír saman ok ekki sumar í millum. En áðr ganga svá aðrir þrír vetr at þá eru um allan heim orrostur miklar, þá drepask brœðr fyrir ágirni sakir, ok engi þyrmir föður eða syni í manndrápum eða sifjasliti. Svá segir í Völuspá:

Frá Fimbulvetri og ragnar[ø]kkrum. "Hvat segir þú frá Fimbulvetri?" segir Gangleri.

Hár segir: "Drífr þá snjór ór öllum áttum, þá eru frost mikil ok vindar. Ekki nýtr sólar. Þeir vetr fara þrír saman en ekki sumar í milli. En áðr ganga aðrir þrír vetr þeir er um alla veröld eru orrostur dreifask niðr fyrir ágirni, ok engi þyrmir föður né syni í manndrápum eða sifjum. Svá segir:

55. Brœðr munu berjask
ok at bönum verðask,
munu systrungar
sifjum spilla.
Hart er með hölðum,
hórdómr mikill,
skeggjöld, skálmöld,
skildir klofnir,
vindöld, vargöld,
áðr veröld steypisk.

55. Brœðr munu berjask
ok at bönum verða,
munu systrungar
sifjum spilla.
Hart er með hölðum,
hórdómr mikill,
skeggjöld ok skálmöld,
skildir klofnir,
vindöld, vargöld,
áðr veröld steypisk.

55. Brœðr munu berjask
ok at bönum verðask,
munu systrungar
sifjum spilla.
Hart er með hölðum,
hórdómr mikill,
skeggjöld, skálmöld,
skildir klofnir,
vindöld, vargöld,
áðr veröld steypisk.

53. Brœðr munu berjask
ok at bönum verða,
munu systrungar
sifjum spilla.
[Har]t er í heimi,
hórdómr mikill,
skeggöld, skálmöld,
skildir klofna,
vindöld, vargöld,
unz veröld steypisk,
mun enn maðr
öðrum þyrma.

Þá verðr þat er mikil tíðindi þykkja at úlfrinn gleypir sólna, ok þykkir mönnum þat mikit mein. Þá tekr annarr úlfrinn tunglit, ok gerir sá ok mikit ógagn. Stjörnurnar hverfa af himninum. Þá er ok þat til tíðinda at svá skelfr jörð öll ok björg at viðir losna ór jörðu upp, en björgin hrynja, en fjötrar allir ok bönd brotna ok slitna. Þá verðr Fenrisúlfr lauss. Þá geysisk hafit á löndin fyrir því at þá snýsk Miðgarðsormr í jötunmóð ok sœkir upp á landit. Þá verðr ok þat at Naglfar losnar, skip þat er svá heitir. Þat er gert af nöglum dauðra manna, ok er þat fyrir því varnanar vert ef maðr deyr með óskornum nöglum at sá maðr eykr mikit efni til skipsins Naglfars, er goðin ok menn vildi seint at gert yrði. En í þessum sævargang flýtr Naglfar. Hrymr heitir jötunn er stýrir Naglfara. En Fenrisúlfr ferr með gapanda munn ok er hinn efri kjöptr við himni en hinn neðri við jörðu, gapa myndi hann meira ef rúm væri til. Eldar brenna ór augum hans ok nösum. Miðgarðsormr blæss svá eitrinu at hann dreifir lopt öll ok lög, ok er hann allógurligr, ok er hann á aðra hlið úlfinum.

Þá verðr þat er mikil tíðindi þykkja at úlfrinn gleypir sólina, ok þykkir mönnum þat mikit mein. Þá tekr annarr úlfrinn tunglit, ok gørir sá ok mikit ógagn. Stjörnurnar hverfa af himni. Þá er þat ok til tíðinda at svá skelfr jörð öll ok björg ok viðir losna, en björgin hrynja, en fjötr[ar] allir ok bönd brotna ok slitna. Þá verðr Fenrisúlfr lauss. Þá geysisk hafit á löndin því at þá snýsk Miðgarðsormr í jötunmóð ok sœkir upp á landit. Þá verðr ok þat at Naglfar losnar, skip þat er svá heitir, er gört er af nöglum dauðra manna, ok þat fyrir því varnaðar vert ef maðr deyr með óskornum nöglum ok eykr sá maðr mikit efni til Naglfars, er guðin ok menn vildu seint at gört væri. En í þessum sævargang flýtr Naglfar. Hrymr heitir jötunn er stýrir Naglfara. En Fenrisúlfr ferr með gapanda munn ok er inn neðri keptr við jörð en inn efri við himin, gapa myndi hann meira ef rúm væri til. Eldar brenna ór augum hans ok nösum. Miðgarðsormr blæss svá eitrinu at hann dreifir lopt öll ok lög, ok er hann allógurligr at sjá. Er hann á aðra hönd úlfinum.

Þá verðr þat er mikil tíðin[di þyk]kja at úlfrinn gleypir sólina, ok þykkir mönnum þat mikit mein. Þá tekr annarr úlfrinn [tun]glit, ok gørir sá ok mikit ógagn. Stjörnur hverfa þá af himni. Þá er ok þat tíðinda at svá skelfr jörð öll ok björg at viðir losna ór jörðu upp, en björgin hrynja, en fjötrar allir ok bönd brotna ok slitna. Þá verðr Fenrisúlfr lauss. Þá geysisk hafit á löndin fyrir því at þá snýsk Miðgarðsormr í jötunmóð ok sœkir upp á landit. Þá verðr ok þat at Naglfar losnar, skip þat er svá heitir. Þat er gört af nöglum dauðra manna, ok er þat fyrir því varnaðar vert ef maðr deyr með óskornum nöglum at sá maðr eykr mikit efni til skipsins Naglfars, er guðin ok menn vildu seint a<t> gört yrði. En í þessum sjóvargang flýtr Naglfar. Hrymr heitir jötunn er stýrir Naglfara. En Fenrisúlfr ferr með gapanda munn ok er hinn neðri kjöptr á jörðu en hinn efri við himin, gapa mundi hann meira ef rúm væri til. Eldar brenna ór augum hans ok nösum. Miðgarðsormr blæss svá eitrinu at hann dreifir lopt öll ok lög, ok er hann allógurligr, ok er hann á aðra hlið úlfinum.

Úlfrinn gleypir sólina, ok er mein sýnt mönnum. Þá gleypir annarr úlfrinn tunglit. Stjörnur hverfa. Jörðin skelfr, björg ok viðir losna ór jörðunni ok hrynja. Fjötrar ok bönd brotna. Þá verðr Fenrisúlfrinn lauss. Þá geysisk hafit á landit því at Miðgarðsormrinn snýsk í Jötunheima. Þá losnar skipit Naglfari er gert er ór nöglum dauðra manna, því skal maðr eigi deyja með óskornum nöglum at sá eykr mikil efni til skipsins Naglfara, er guðin vildu at seint yrði gert ok svá menninir. En í þessum sævargangi flýtr Naglfari. Hrymr stýrir honum. Fenrisúlfr ferr með gapanda munninn ok er [inn n]eðri keptr með jörðu en inn efri með himni, gapa mundi hann meira ef rúmit væri til. Miðgarðsormrinn blæss eitri, ok aðra hlið uppi yfir honum

Í þessum gný klofnar himinninn ok ríða þaðan Muspellssynir. Surtr ríðr fyrst, ok fyrir honum ok eptir bæði eldr brennandi. Sverð hans er gott mjök, af því skínn bjartara en af sólu. En er þeir ríða Bifröst þá brotnar hon, sem fyrr er sagt. Muspellsmegir sœk<j>a fram á þingvöll er Vígríðr heitir, þar kemr ok þá Fenrisúlfr ok Miðgarðsormr. Þa<r> er ok þá Loki kominn ok Hrymr ok með honum allir hrímþursar, en Loka fylgja allir Heljarsinnar. En Muspellssynir hafa yfir sér fylking, er sú björt mjök. Völlrinn Vígríðr er hundrað rasta víðr á hvern veg.

Í þessum gný klofnar himinninn ok skríða þaðan Muspellssynir. Surtr ríðr fyrst, ok fyrir honum ok eptir eldr brennandi. Sverð hans er gott mjök, af því skínn bjartara en af sólu. En er þeir ríða Bifröst þá brotnar hon, sem fyrri var sagt. Muspellssynir sœkja fram á þann völl er Vígríð<r> heitir, þar kemr ok þá Fenrisúlfr ok Miðgarðsormr. Þar er ok þá Loki kominn ok Hrymr ok með honum allir hrímþussar, en Loka fylgja allir Heljarsynir. En Muspellssynir hafa sér einir fylking ok er sú björt mjök. Völlrinn Vígríðr er hundrað rasta víðr á hvern veg.

Í þessum gný klofnar himinninn ok ríða þaðan Muspellssynir. Surtr ríðr fyrst, ok fyrir honum ok eptir eldr brennandi. Sverð hans er gott mjök, af því skínn bjartara en af sólu. En er þeir ríða Bifröst þá brotnar hon, sem fyrr er sagt. Muspellsmegir sœkja fram á þann völl er Vígríðr heitir, þar kemr ok Fenrisúlfr ok Miðgarðsormr. Þar er ok þá kominn Lok<i> ok Hrymr ok með honum allir hrímþussar, en Loka fylgja allir Heljarsinnar. En Muspellssynir hafa einir sér fylking ok er sú björt mjök. Völlrinn Vígríðr er hundrað rasta víðr á hvern veg.

þá klofnar himinninn ok í þessum gný ríða Muspellsmegir. Surtr ríðr fyrst, fyrir honum ok eptir er eldr brennandi. Sverð [hans er] svá bjart sem sól. En þá er þeir ríða, brotnar Bifröst. Muspellsmegir ríða á völlinn Vígriðinn, Fenrisúlfr ok Miðgarðsormrinn, þar er ok Loki ok Hrymr með honum. Loka fylgja ok hellornar. Muspellsmegir hafa einir sér fylking ok er sú björt. Völlrinn Vígriðinn er hundrað rasta víðr á hvernig.

En er þessi tíðindi verða, þá stendr upp Heimdallr ok blæss ákafliga í Gjallarhorn ok vekr upp öll guðin ok eiga þau þing saman. Þá reið Óðinn til Mímisbrunns ok tekr ráð af Mími fyrir sér ok sínu liði. Þá skelfr askr Yggdrasils ok engi hlutr er þá óttalauss á himni eða jörðu.

Æsir hervæða sik, ok allir einherjar, ok sœkja fram á völluna. Ríðr fyrstr Óðinn með gullhjá<l>m ok fagra brynju ok geir sinn er Gugnir heitir. Stefnir hann móti Fenrisúlf, en Þórr fram á aðra hlið honum, ok má hann ekki duga honum, þvíat hann hefir fullt fang at berjask við Miðgarðsorm. Freyr bersk móti Surti ok verðr harðr samgangr áðr Freyr fellr. Þat verðr hans bani er hann missir þess hins góða sverðs er hann gaf Skírni.

En er þessi tíðindi verða, þá stendr upp Heimdallr ok blæss ákafliga í Gjallarhorn ok vekr upp öll guðin ok eiga þá þing saman. Þá ríðr Óðinn til Mímisbrunns ok tekr ráð af Mími fyrir sér ok sínu liði. Þá skelfr askrinn Yggdrasils ok engi hlutr er þá óttalauss á himni eða jörðu.

Æsirnir herklæða sik, ok allir einherjar, ok sœkja fram á völluna. Ríðr fyrst Óðinn með gullhjálminn ok fagra brynju ok geir sinn er Gugnir heitir. Stefnir hann mót Fenrisúlfi, en Þórr fram á aðra hlið honum, þvíat hann hefir fullt fang at berjask við Miðgarðsorm. Freyr bersk við Surt ok verðr harðr samgangr áðr Freyr fellr. Þat verðr hans bani er hann missir þess ins góða sverðs er hann gaf Skírni.

En er þessi tíðindi verða, þá stendr upp Heimdallr ok blæss ákafliga í Gjallarhorn ok vekr upp öll guðin ok eiga þau þing saman. Þá ríðr Óðinn til Mímisbrunns ok tekr ráð af Mími fyrir sér ok sínu liði. Þá skelfr askr Yggdrasils ok engi hlutr er þá óttalauss á himni eða jörðu.

Æsirnir hervæða sik, ok allir einherjarnir, ok sœkja fram á völluna. Ríðr fyrst Óðinn með gullhjálm ok fagra brynju ok geir sinn er Gungnir heitir. Stefnir hann móti Fenrisúlf, en Þórr fram á aðra hlið honum, ok má hann ekki duga honum, þvíat hann hefir fullt fang at berjask við Miðgarðsorm. Freyr bersk móti Surti ok verðr harðr samgangr áðr Freyr fellr. Þat verðr hans bani er hann missir þess hins góða sverðs er hann gaf Skírni.

Heimdallr blæss í Gjallarhorn ok vekr upp öll guðin til þingsins. Óðinn ríðr til Mímisbrunns ok tekr af Mími ráð fyrir sér. Þá skelfr askr Yggdrasils ok engi hlutr er þá óttalauss á himni ok á jörðu.

Æsir herklæðask til þingsins, ok allir einherjar koma á völlinn. Óðinn ríðr með gullhjálminn fyrstr ok hefir geirinn Gungni í hendi, ok stefnir á móti Fenrisúlfinum. Þórr bersk við Miðgarðsorminn, Freyr móti Surti ok fellr hann, er hann hefir eigi sverðit góða.

Þá er ok lauss orðinn hundrinn Garmr er bundinn er fyrir Gnipahelli, hann er it mesta forað. Hann á víg móti Tý ok verðr hvárr öðrum at bana. Þórr berr banaorð af Miðgarðsormi ok stígr þaðan braut níu fet, þá fellr hann d<a>uðr til jarðar fyrir eitri því er ormrinn blæss á hann. Úlfrinn gleypir Óðin, verðr þat hans bani. En þegar eptir snýsk fram Víðarr ok stígr öðrum fœti í neðra keypt úlfsins. (Á þeim fœti hefir hann þann skó er allan aldr <hefir> verit til samnat, þat eru bjórar þeir er menn sníða ór skóm sínum fyrir tám eða hæl. Því skal þeim bjórum braut kasta sá maðr er at því vill hyggja at koma ásunum at liði.) Annarri hendi tekr hann inn efra keypt úlfsins ok rífr sundr gin hans, ok verðr þat úlfsins bani.

Loki á orrostu við Heimdall, ok verðr hvárr annars bani. Því næst slyngr Surtr eldi yfir jörðina ok brennir allan heim. Svá er sagt í Völuspá:

Þá er ok lauss orðinn hundrinn Garmr er bundinn er fyrir Gnipahelli, hann er it mesta forað. Hann á víg móti Tý ok verðr hvárr öðrum at skaða. Þórr berr banorð af Miðgarðsormi ok stígr þaðan brott níu fet, þá fellr hann dauðr niðr til jarðar fyrir eitri því er ormrinn blæss á hann. Úlfrinn gleypir Óðin, verðr þat hans bani. En þegar eptir snýsk fram Víðarr ok stígr öðrum fœti í neðra kept úlfsins. (Á þeim fœti hefir hann þann skó er allan aldr hefir verit til safnat, þat eru bjórar þeir er menn sníða ór skóm sínum fyrir tám eða hæli. Því skal þeim bjórum niðr kasta sá maðr er at því vill hyggja at koma ásunum til at liði.) Annarri hendi tekr hann inn efra kept úlfsins ok rífr í sundr gin hans. Verðr þat úlfsins bani.

Loki á orrostu við Heimdall, ok verðr hvárr annars bani. Því næst slyngir Surtr eldi yfir jörðina ok brennir allan heim. Svá segir í Völuspá:

Þá er ok lauss orðinn hundrinn Garmr er bundinn er fyrir Gnipahelli, hann er hit mesta forað. Hann á víg móti Tý ok verðr hvárr öðrum at skaða. Þórr berr banorð af Miðgarðsormi ok stígr þaðan brott níu fet, þá fellr hann dauðr til jarðar fyrir eitri því er ormrinn blés á hann. Úlfrinn gleypir Óðin, verðr þat hans bani. En þegar eptir snýsk fram Víðarr ok stígr öðrum fœti í neðra kjöpt úlfsins. (Á þeim fœti hefir hann þann skó er allan aldr hefir verit til samnat, þat eru bjórar þeir er menn sníða ór skóm sínum fyrir tám eða hæli. Því skal þeim bjórum brott kas[ta]m[a]ðr er at því vill hyggja at koma ásunum at liði.) Annarri hendi tekr hann inn efra kjöpt úlfs[ins ok rífr] sundr gin hans, ok verðr þat úlfsins bani.

Loki á orrostu við Heimdall, ok verðr hvárr a[nnars] bani. Því næst slyngr Surtr eldi yfir jörðina ok brennir allan heim. Svá er sagt í Völuspá:

Hundrinn Garmr er þá lauss frá Gnipalundi, ok bersk við Tý ok hefir hvártveggi bana. Þórr drepr Miðgarðsorminn ok stígr fram níu fet um eitr ormsins. Úlfrinn gleypir Óðin, ok er þat hans bani. Þá snýr Víðarr fram ok stígr öðrum fœti í neðra kept. (Hann hefir þann skó er allan al[dr] hefir verit til samnat, þat eru bjórar er menn taka ór skóm sínum fyrir tám ok hæli. Því skaltu þeim bjórum á brott kasta sá maðr er at því vill hyggja at koma ásum at liði.) Annarri hendi tekr hann inn efra kept hans ok rífr í sundr gin hans, ok verðr þat úlfsins bani.

Loki bersk við Heimdall, ok verðr hvárr annars bani. Þá slöngvir Surtr eldi yfir jörðina ok brennir heiminn allan, sem hér segir:

56. Hátt blæss Heimdallr,
horn er á lopt<i>.
Mælir Óðinn
við Míms höfuð.
Skelfr Yggdrasils
askr standandi,
ymr it al<d>na tré,
en jötunn losnar.

57. Hvat er með ásum?
Hvat er með álfum?
Ymr allr Jötunheimr,
æsir ro á þingi.
Stynja dvergar
fyrir steindurum,
veggbergs vísir.
Vituð ér enn eða hvat?

56. Hátt blæss Heimdallr,
horn er á lopti.
Mælir Óðinn
við Mímis höfuð.
Skelfr Yggdrasils
askr standandi,
ymr it aldna tré,
en jötunn losnar.

57. Hvat er með ásum?
Hvat er með álfum?
Ymr allr Jötunheimr,
æsir ro á þingi.
Stynja dvergar
fyrir steindurum,
veggbergs vísir.
Vituð ér enn eða hvat?

56. Hátt blæss Heimdallr,
horn er á lopti.
Mælir Óðinn
við Míms höfuð.
Skelfr Yggdrasils
askr standandi,
ymr it aldna tré,
en jötunn losnar.

57. Hvat er með ásum?
Hvat er með álfum?
Gnýr allr Jötunheimr,
æsir eru á þingi.
Stynja dvergar
fyrir steindyrum,
veggbergs vísir.
Vitu þér enn eða hvat?

54. Hátt blés Heimdallr,
horn er á lopti.
Mælir Óðinn
við Mímis höfuð.
Skelfr Yggdrasils
askr standandi,
ymr it al<d>na tré,
æsir eru á þingi.

55. Hvat er með ásum?
Hvat með ásynjum?
 
 
Stynja dvergar
fyrir steins dyrum.
 
Viti þér enn eða hvat?

58. Hrymr ekr austan,
hefisk lind fyrir,
snýsk Jörmungandr
í jötunmóði.
Ormr knýr unnir,
örn mun hlakka,
slítr nái niðfölr,
Naglfar losnar.

59. Kjóll ferr austan,
koma munu Muspells
of lög lýðir,
en Loki stýrir.
Þar ro fíflmegir
með freka allir,
þeim er bróðir
Býleists í för.

60. Surtr ferr sunnan
með sviga lævi,
skínn af sverði
sól valtíva.
Grjótbjörg gnata,
en gífr rata,
troða halir helveg,
en himinn klofnar.

61. Þá kømr Hlínar
ha<r>mr annarr fram,
er Óðinn ferr
við úlf vega,
en bani Belja
bjartr at Surti.
Þar mun Friggjar
falla angan.

62. Gengr Óðins son
við úlf vega,
Víðarr of veg
at valdýri.
Lætr hann megi Hveðrugs
mund of standa
hjör til hjarta.
Þá er hefnt föður.

63. Gengr inn mæri
mögr Hlöðynjar
nepr at naðri
níðs ókvíðnum.
Munu halir allir
heimstöð ryðja,
er af móði drepr
Miðgarðs véorr.

58. Hrymr ekr austan,
hefisk lind fyrir,
snýsk Jörmungandr
í jötunmóði.
Ormr knýr unnir,
örn mun hlakka,
slítr nái niðfölr,
Naglfar losnar.

59. Kjóll ferr austan,
koma munu Muspells
um lög lýðir,
en Loki stýrir.
Þar ro fíflmegir
með freka allir,
þeim er bróðir
Býleists í för.

60. Surtr ferr sunnan
með sviga lævi,
skínn af sverði
sól valtíva.
Grjótbjörg gnata,
en gífr hrata,
troða halir helveg,
en himinn klofnar.

61. Þá kømr Hlínar
harmr annarr fram,
er Óðinn ferr
við úlf vega,
en bani Belja
bjartr at Surti.
Þar mun Friggju
falla angan.

62. Gengr Óðins sonr
við úlf vega,
Víðarr of veg
at valdýri.
Lætr hann megi Hveðrungs
mund of standa
hjör til hjarta.
Þá er hefnt föður.

63. Gengr inn mæri
mögr Hlöðynjar
nepr at naðri
níðs ókvíðnum.
Munu halir allir
heimstöð ryðja,
er af móði drepr
Miðgarðs véorr.

58. Hrymr ekr austan,
hefisk lind fyrir,
snýsk Jörmungandr
í jötunmóði.
Ormr knýr unnir,
en ari hlakkar,
slítr nái niðfölr,
Naglfar losnar.

59. Kjóll ferr austan,
koma munu Muspells
um lög lýðir,
en Loki stýrir.
Fara fíflmegir
með freka allir,
þeim er bróðir
Býleists í för.

60. Surtr ferr sunnan
með sviga lævi,
skínn af sverði
sól valtíva.
Grjótbjörg gnata,
en gífr hrata,
troða halir helveg,
en himinn klofnar.

61. Þá kemr Hlínar
ha<r>mr annarr fram,
er Óðinn ferr
við úlf vega,
en bani Belja
bjartr at Surti.
Þar mun Friggjar
falla angan.

62. Gengr Óðins sonr
við úlf vega,
Víðarr of veg
at valdýri.
Lætr hann megi Hveðrungs
mund of standa
hjör til hjarta.
Þá er hefnt föður.

63. Gengr hinn mæri
mögr Hlöðynjar
neppr af naðri
níðs ókvíðnum.
Munu halir allir
heimstöð ryðja,
er af móði drepr
Miðgarðs véorr.

 

64. Sól mun sortna,
søkkr fold í mar,
hverfa af himni
heiðar stjörnur.
Geisar eimi
ok aldrnari,
leikr hár hiti
við himin sjálfan.

64. Sól mun sortna,
søkkr fold í mar,
hverfa af himni
heiðar stjörnur.
Geisar eimi
ok aldrnari,
leikr hár hiti
við himin sjálfan.

64. Sól mun sortna,
søkkr fold í mar,
hverfa af himni
heiðum stjörnur.
Geisar eimi
ok aldrnari,
leikr hár hiti
við himin sjálfan.

56. Sól mun sortna,
sígr fold innar,
hverfa af himni
heiðar stjörnur.
Geisar eimi
ok aldrnari,
leikr hár hiti
viðr himin sjálf[an].

Hér segir enn svá:

Hér segir enn svá:

Hér segir enn svá:

 

65. Vígríðr heitir völlr
er finnask vígi at
Surtr ok in svásu guð.
Hundrað rasta
hann er á hverjan veg,
sá er þeim völlr vitaðr."

65. Vígríðr heitir völlr
er finnask vígi at
Surtr ok in svásu guð.
Hundrað rasta
hann er á hvern veg,
sá er þeim völlr of vitaðr."

65. Vígríðr heitir völlr
er finnask vígi at
Surtr ok hin svásu guð.
Hundrað rasta
hann er á hverjan veg,
sá er þeim völlr vitaðr."

 

GYLFAGINNING 52 [R] GYLFAGINNING 52 [T] GYLFAGINNING 52 [W] GYLFAGINNING 52 [U]

Þá mælti Gangleri: "Hvat verðr þá eptir er brendr er himinn ok jörð ok heimr allr ok dauð goðin öll ok allir einherjar ok allt mannfólk? Ok hafit þér áðr sagt at hverr maðr skal lifa í nökkvorum heimi um allar aldir?"

Þá mælti Gangleri: "Hvat verðr þá eptir er brendr er heimr allr, dauð guðin ok allir einherjar ok allt mannfólk? Ok hafit ér áðr sagt at hverr maðr skal lifa í nökkurum heimi um allar aldir?"

Þá mælti Gangleri: "Hvat verðr þá eptir er brendr er heimr allr ok dauð öll guðin ok allir einherjar ok allt mannfólk? Ok hafi þér áðr sagt at hverr maðr skal lifa í nökkurum heimi um allar aldir?"

Gangleri segir: "Hvat verðr þá eptir er brendr er heimrinn ok dauð goðin öll ok menn?"

Hár segir: "Hverr skal þá búa í nökkurum heimi."

Þá [svarar] Þriði: "Margar eru þá vistir góðar ok margar illar. Bazt er þá at vera á Gimlé á himni, ok allgott er til góðs drykkjar þeim er þat þykkir gaman í þeim sal er Brimir heitir, hann stendr ok á himni. Sá er ok góðr salr er stendr á Niðafjöllum, görr af rauðu gulli, sá heitir Sindri. Í þessum sölum skulu byggja góðir menn ok siðlátir.

Þá segir Þriði: "Margar eru þá vistir góðar ok illar. Bazt er þá at vera á Gimlé á himni, ok allgott er til góðs drykkjar þeim er þat þykkir gaman í þeim sal er Brimir heitir. Hann stendr á fjöllum nökkurum, görr af rauðu gulli. Sá heitir Sindri. Í þessum sölum skulu byggja góðir menn ok siðlátir.

Þá svarar Þriði: "Margar eru þá vistir góðar ok margar illar. Bezt er þá at vera á himni, ok allgott er til góðs drykkjar þeim er þat þykkir gaman í þeim sal er Brimir heitir, hann stendr á Ókólni. Sá er enn góðr salr er stendr á Niðafjöllum, görr af rauðu gulli, sá heitir Sindri. Í þessum sölum skulu byggva góðir menn ok siðlátir.

Þá segir Þriði: "Margar eru vistir góðar ok margar illar. Bezt er at vera á Gimlé meðr Surti, ok gott er til drykkjar í Brimlé eða þar sem heitir Sindri. Þar byggja góðir menn.

Á Náströndum er mikill salr ok illr, ok horfa í norðr dyrr, hann er ok ofinn allr ormahryggjum sem vandahús, en ormahöfuð öll vitu inn í húsit ok blása eitri, svá at eptir salnum renna eitrár, ok vaða þær ár eiðrofar ok morðvargar, svá sem hér segir:

Á Náströndum er mikill salr ok illr, ok horfa norðr dyrr, hann er ofinn allr ormahryggjum, en ormahöfuð öll vitu inn í húsit ok blása eitri, svá at eptir salnum renna eitrár, ok vaða þær ár eiðrofar ok morðvargar, svá sem hér segir:

Á Náströndum er mikill salr ok illr, ok horfa norðr dyrr, hann er ofinn allr ormahryggjum, en ormahöfuð öll vitu inn í húsit ok blása eitri, svá at eptir salinum renna eitrár, ok vaða þær ár eiðrofar ok morðvargar, svá sem hér segir:

Á Náströndum er mikill sal[r ok] illr, dyrr horfa norðr. Hann er ofinn af ormahryggjum, en ormahöfuð hanga inn um gluggana ok blása þeir eitri svá at ár fa[ll]a af, ok vaða þeir menn þær er eru eiðrofar ok morðvargar, sem hér segir:

66. Sal veit ek standa
sólu fjarri
Náströndu á,
norðr horfa dyrr.
Falla eitrdropar
inn of ljóra.
Sá er undinn salr
orma hryggjum.

67. Skulu þar vaða
þunga strauma
menn meinsvara
ok morðvargar.

66. Sal veit ek standa
sólu fjarri
Náströndum á,
norðr horfa dyrr.
Falla eitrdropar
inn of ljóra.
Sá er undinn salr
orma hryggjum.

67. Skulu þar vaða
þunga strauma
menn meinsvara
ok morðvargar.

66. Sal veit ek standa
sólu fjarri
Náströndu á,
norðr horfa dyrr.
Falla eitrdropar
inn um ljóra.
Sá er undinn salr
orma hryggjum.

67. Skulu þar vaða
þunga strauma
menn meinsvara
ok morðvargar.

57. Sal veit ek standa
sólu fjarri
Náströndum á,
norðr horfa dyrr.
Falla eitrdropar
inn um ljóra.
Sá er undinn salr
orma hryggjum.

58. Skulu þar vaða
þunga strauma
menn meinsvarar
ok morðingjar.

En í Hvergelmi er verst:

En í Hvergelmi er verst:

En í Hvergelmi er verst:

Í Hvergelmi er verst:

Þa<r> kvelr Níðhöggr
nái framgeng<n>a."

Þar kvelr Níðhöggr
nái framgengna."

Þar kvelr Níðhöggr
nái framgengna."

Þar kvelr Níðhöggr
nái framgengna."

GYLFAGINNING 53 [R] GYLFAGINNING 53 [T] GYLFAGINNING 53 [W] GYLFAGINNING 53 [U]

Þá mælti Gangleri: "Hvárt lifa nökkvor goðin þá, eða er þá nökkvor jörð eða himinn?"

Hár segir: "Upp skýtr jörðunni þá ór sænum ok er þá grœn ok fögr, vaxa þá akrar ósánir. Víðarr ok Váli lifa, svá at eigi hefir særinn ok Surtalogi grandat þeim, ok byggja þeir á Iðavelli, þar sem fyrr var Ásgarðr, ok þar koma þá synir Þórs, Móði ok Magni, ok hafa þar Mjölni. Því næst koma þar Baldr ok Höðr frá Heljar, setjask þá allir samt ok talask við ok minnask á rúnar sínar ok rœða of tíðindi þau er fyrrum höfðu verit, of Miðgarðsorm ok um Fenrisúlf. Þá finna þeir í grasinu gulltöflur þær er æsirnir höfðu átt. Svá er sagt:

Þá mælti Gangleri: "Hvárt lifa nökkur guðin þá, eða er nökkur jörð eða himinn?"

Hár segir: "Upp skýtr jörðunni þá ór sænum ok er þá grœn ok fögr, vaxa þá akrar ósánir. Víðarr ok Váli lifa þá, svá at eigi hefir særinn ok Sortalogi grandat þeim, ok byggva þeir á Iðavelli, þar sem fyrr var Ásgarðr, ok þar koma þá synir Þórs, Móði ok Magni, ok hafa þar Mjölni. Því næst koma þar Baldr ok Höðr frá Heljar, setjask þá allir saman ok talask við ok minnask á rúnir sínar ok rœða um öll tíðindi er áðr höfðu verit, of Miðgarðsorm ok um Fenrisúlf. Þá finna þeir í grasinu gulltöflur þær er æsirnir höfðu átt. Svá er sagt at

Þá mælti Gangleri: "Hvárt lifa nökkur guðin þá, eða er þá nökkur jörð eða himinn?"

Hár segir: "Upp [sk]ýtr jörðunni þá ór sjónum [ok er þ]á grœn ok fögr, vaxa þá akrar ósánir. Víðarr ok Váli lifa, svá at eigi hefir særi[nnSurt]alogi grandat þeim, ok byggja þeir á Iðavelli, þar sem fyrr var Ásgarðr, ok þar koma [þá sy]nir Þórs, Móði ok Magni, ok hafa þar Mjölni. Því næst kemr þar Bald[r ok Hö]ðr frá Heljar, setjask þá allir samt ok tala[sk] við ok minnask á rúnar sínar ok rœða um öll tíð[in]di þau er fyrr höfðu verit, um Miðgarðsorm ok um Fenrisúlf. Þá finnask þar í grasinu gulltöflur þær er æsirnir höfðu átt. Svá er sagt:

Þá segir Gangleri: "Hvárt lifa þá nökkur guðin, eða er þá nökkur jörðin eða himinninn?"

Hár segir: "Upp skýtr jörðunni ór sænum, ok er hon grœn, ok ósánir akrar. Víðarr ok Váli lifa, ok Svartalogi hefir eigi grandat þeim, ok byggva þeir á Eiðavelli, þar sem fyrrum var Ásgarðr, ok þar komu synir Þórs, Magni ok Móði, ok hafa þar Mjölni. Þar kemr Baldr ok Höðr frá Heljar, talask við ok minnask á rúnar sínar, rœða um tíðindi, Miðgarðsorm ok Fenrisúlf. Þá finna þeir í grasinu gulltöflur er æsir hafa átt:

68. Víðarr ok Váli
byggja vé goða
þá er sortnar Surtalogi.
Móði ok Magni
skulu Mjölni hafa
Vingnis at vígþroti.

68. Víðarr ok Váli
byggja vé guða
þá er sortnar Surtalogi.
Móði ok Magni
skulu Mjölni hafa
Vingnis at vígþroti.

68. Víðarr ok Váli
byggja vé guða
þá er sortnar Surtalogi.
Móði ok Magni
skulu Mjölni hafa
Vingnis at vígþroti.

59. Víðarr ok Váli
byggja vé guða
þá er sloknar Svartalogi.
Móði ok Magni
skulu Mjölni hafa
Vignis synir at vígroði.

En þar sem heitir Hoddmímisholt leynask menn tveir í Surtaloga er svá heita: Líf ok Leifþrasir, ok hafa morgindöggvar fyrir mat. En af þessum mönnum kemr svá mikil kynslóð at byggvisk heimr allr, svá sem hér segir:

En þar sem heitir Hoddmímisholt leynask menn tveir í Surtaloga er svá heita: Líf ok Leifþrasir, ok hafa morgindöggvar fyrir mat. En af þessum mönnum kømr svá mikil kynslóð at byggisk heimr allr, svá sem hér segir:

En þar sem heitir Hoddmímisholt leynask menn tveir í Surtaloga er svá heita: Líf ok Leifþrasir, ok hafa morgindöggvar fyrir mat. En af þessum mönnum kemr svá mikil kynslóð at byggvisk heimr allr, svá sem hér segir:

En í holdi Mímis leynask meyjar í Svartaloga:

69. Líf ok Leifþrasir,
en þau leynask munu
í holti Hoddmímis.
Morgindöggvar
þau <s>ér at mat hafa,
en þaðan af aldir alask.

69. Líf ok Leifþrasir,
en þau leynask munu
í holti Hoddmímis.
Morgindöggvar
þau leynask at mat hafa,
en þaðan af aldir allar.

69. Líf ok Leifþrasir,
en þau leynask munu
í holti Hoddmímis.
Morgindöggvar
þau at mat hafa,
en þaðan af aldir alask.

60. Líf ok Lífþræsir,
er þar leynask meyjar
í Mím[is] holdi.
Morgin döggva þær,
ok þar um aldr alask.

Ok hitt mun þér undarligt þykkja er sólin hefir getit dóttur eigi ófegri en hon er, ok ferr sú þá stigu móður sinnar, sem hér segir:

Ok hitt mun þér undarligt þykkja er sólin hefir getit dóttur eina eigi ófegri en hon er, ok ferr sú þá stigu móður sinnar, svá sem hér segir:

Ok hitt mun þér undarligt þykkja er sólin hefir getit dóttur eigi ófegri en hon er, ok ferr sú þá stigu móður sinnar, svá sem hér segir:

Sólin hefir dóttur ge[tit ei]gi ófegri en sik, ok ferr hon leið hennar:

70. Eina dóttur
berr Álfröðul
áðr hana Fenrir fari.
Sú skal ríða
er regin deyja
móður braut[ir] mær.

70. Eina dóttur
berr Álfröðull
áðr hana Fenrir fái.
Sú skal ríða
er regin deyja
móður brautir mær.

70. Eina dóttur
berr Álfröðull
áðr hana Fenrir fari.
Sú skal ríða
er regin deyja
móður brautir mær.

61. Ei[na] dóttur
berr Álfröðull
áðr henni Fenrir fari.
Sú mun renna
eða ríða
reginbrautir mær.

En nú, ef þú kant lengra fram at spyrja, þá veit ek eigi hvaðan þér kemr þat, fyrir því at øngan mann heyrða ek lengra segja fram aldarfarit. Ok njóttu nú sem þú namt."

En nú, ef þú kant lengra at spyrja, þá veit ek eigi hvaðan þér kømr, þvíat engi heyrða ek lengra segja fram aldarfarit. Ok njóttu nú sem þú namt."

En nú, ef þú kant lengra fram at spyrja, þá veit ek eigi hvaðan þér kemr þat, fyrir því at engi mann heyrða ek lengra segja fram aldarfarit. Ok njóttu nú sem þú namt."

 

GYLFAGINNING 54 [R] GYLFAGINNING 54 [T] GYLFAGINNING 54 [W] GYLFAGINNING 54 [U]

Því næst heyrði Gangleri dyni mikla hvern veg frá sér ok leit út á hlið sér, ok þá er hann sésk meir um þá stendr hann úti á sléttum velli, sér þá ønga höll ok ønga borg. Gengr hann þá leið sína braut ok kemr heim í ríki sitt ok segir þau tíðindi er hann hefir sét ok heyrt. Ok eptir honum sagði hverr maðr öðrum þessar sögur.

Því næst heyrði Gangleri dyni mikla hvern veg frá sér ok leit hann út á hliðar sér, ok þá er hann sésk meir um þá stendr hann úti á sléttum velli. Sér hann þá ønga höll ok ønga borg. Gengr hann þá braut leið sína ok kømr heim í ríki sitt ok segir þau tíðindi er hann hefir sét ok heyrt.

Því næst heyrði Gangleri dyni mikla hvern veg frá sér ok leit hann út á hlið sér, ok þá er hann sésk meir um þá stendr hann úti á sléttum velli. Gengr hann þá brott leið sína ok kemr heim í ríki sitt ok segir þau tíðindi er hann hefir sét ok heyrt. Ok eptir honum sagði hverr maðr öðrum þessar sögur.

Nú er Gangleri heyrir þetta, þá verðr gnýr mikill ok er hann á sléttum velli.

En æsir setjask þá á tal ok ráða ráðum sínum ok minnask á þessar frásagnir allar er honum váru sagðar, ok gefa nöfn þessi hin sömu, er áðr eru nefnd, mönnum ok stöðum þeim er þar váru, til þess at þá er langar stundir liði, at menn skyldu ekki ifask í at allir væri einir, þeir æsir er nú var frá sagt ok þessir er þá váru þau sömu nöfn gefin. Þar var þá Þórr kallaðr, ok er sá Ásaþórr hinn gamli, sá er Ökuþórr, ok honum eru kend þau stórvirki er Þórr (Ektor) gerði í Troju. En þat hyggja menn at Tyrkir hafi sagt frá Ulixes ok hafi þeir hann kallat Loka, þvíat Tyrkir váru hans hinir mestu óvinir.

En æsirnir settusk þá á tal at ráða ráðum sínum ok minnask á þessar allar frásagnir er nú var sagt, ok gefa nöfn þessi in sömu, er áðr eru nefnd, mönnum ok stöðum þeim er þar váru, til þess at þá er langar stundir liði, at menn skyldi ekki ifask í at allir væri einir, þeir æsir er nú var frá sagt ok þessir er þá váru sömu nöfn gefin. Þar var þá Þórr kallaðr, ok er sá Ásaþórr inn gamli Þórr, sá er Akaþórr, ok honum eru kend þau stórvirki er Ektor gørði í Troju. En þat hyggja menn at Tyrkir hafi sagt frá Ulixes ok hafa þeir hann kallaðan Loka, þvíat Tyrkir váru hans inir mestu óvinir.

En æsir setjask þá á tal ok ráða ráðum sínum ok minnask á þessa frásögn alla er hér var sagt, ok gefa nöfn þessi in sömu, er áðr eru nefnd, mönnum ok stöðum þeim er þar váru, til þess at þá er langar stundir liði, at menn skyldu ekki ifask í at allir væri einir, þeir æsir er nú var frá sagt ok þessir er þau sömu nöfn váru gefin. Þar var þá Þórr kallaðr, ok er sá Ásaþórr inn gamli Þórr, sá er Akuþórr, ok honum eru kend þau stórvirki er Ektor gørði í Troju. En þat hyggja menn at Tyrkir hafi sagt frá Ulixes ok hafi þeir hann kallat Loka, þvíat Tyrki<r> váru hans inir mestu óvinir.

Ok er æsirnir heyra þetta sagt, gáfu þeir sér þessi nöfn ásanna, at þá er langar stundir liði, efaðisk menn ekki at allir væri einir þeir æsir er nú er frá sagt ok þessir æsir er nú váru. Ok var Ökuþórr kallaðr Ásaþórr.

[HOME][GYLFAGINNING][SKÁLDSKAPARMÁL]